12 cách hiệu quả giúp giảm nguy cơ đột quỵ bạn nên biết

Đột quỵ đang dần trẻ hóa và là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu tại Việt Nam và trên thế giới. Tuy nhiên, bệnh lý này hoàn toàn có thể phòng tránh nếu người bệnh nhận thức đúng và thực hiện lối sống lành mạnh. Bài viết sau sẽ hướng dẫn chi tiết 12 cách phòng tránh đột quỵ hiệu quả, giúp bạn và gia đình giảm thiểu rủi ro sức khỏe nghiêm trọng.

1. Đột quỵ là gì?

Đột quỵ hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là hiện tượng xảy ra khi dòng máu đưa oxy và dưỡng chất lên não bị gián đoạn đột ngột, khiến tế bào não bị tổn thương nghiêm trọng. Khi máu không thể đưa đủ oxy và dưỡng chất đến các tế bào não, chúng sẽ bắt đầu chết chỉ sau vài phút.

Có hai loại đột quỵ chính:

• Đột quỵ thiếu máu cục bộ (ischemic stroke): chiếm khoảng 80–85% tổng số ca. Nguyên nhân do tắc nghẽn mạch máu não bởi cục máu đông hoặc mảng xơ vữa.
• Đột quỵ xuất huyết não (hemorrhagic stroke): xảy ra khi mạch máu trong não bị vỡ, gây chảy máu não. Loại này ít phổ biến nhưng thường để lại di chứng nặng hơn.

Ngoài ra còn có một dạng đặc biệt gọi là cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA – Transient Ischemic Attack), hay còn gọi là “đột quỵ nhẹ”. TIA không để lại tổn thương não vĩnh viễn nhưng là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ đột quỵ thực sự trong tương lai gần.

Đột quỵ không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn gây tổn thương tâm lý, giảm chất lượng cuộc sống và để lại gánh nặng tài chính cho gia đình và xã hội. Hiểu đúng về đột quỵ là bước đầu tiên và quan trọng nhất để phòng ngừa hiệu quả.

2. Ai có nguy cơ cao bị đột quỵ?

Dù đột quỵ có thể xảy ra ở bất kỳ ai, một số nhóm người có nguy cơ mắc bệnh cao hơn do ảnh hưởng của tuổi tác, lối sống và tình trạng sức khỏe nền. Việc nhận diện đúng các nhóm đối tượng này sẽ giúp tăng hiệu quả phòng ngừa, kiểm tra sớm và can thiệp kịp thời.

Cụ thể, những người trên 55 tuổi là nhóm cần đặc biệt theo dõi vì quá trình lão hóa khiến mạch máu giảm tính đàn hồi, dễ bị xơ vữa hoặc tổn thương. Bên cạnh đó, những người đang sống chung với bệnh lý mạn tính như cao huyết áp, tiểu đường hoặc rối loạn mỡ máu cũng thuộc nhóm nguy cơ cao do ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng mạch máu não.

Thói quen sống thiếu lành mạnh cũng là yếu tố làm tăng đáng kể khả năng xảy ra đột quỵ. Người thường xuyên hút thuốc, sử dụng rượu bia quá mức, ăn uống mất kiểm soát và lười vận động sẽ dễ rơi vào tình trạng béo phì, cao huyết áp và giảm lưu thông máu lên não.

Ngoài ra, những ai có tiền sử gia đình từng bị đột quỵ hoặc mắc bệnh tim mạch sớm cũng nên được theo dõi chặt chẽ vì yếu tố di truyền có thể làm tăng nguy cơ bệnh lý mạch máu ở thế hệ sau.

3. Phân biệt đột quỵ và đột tử

Mặc dù đều là tình trạng y tế khẩn cấp, đột quỵ và đột tử có bản chất, nguyên nhân và hướng xử lý hoàn toàn khác nhau. Việc phân biệt rõ ràng giúp người thân xử lý đúng và kịp thời trong tình huống nguy hiểm.

Bảng so sánh đột tử và đột quỵ:

Điểm khác biệt then chốt là đột quỵ thường có thời gian can thiệp nếu được nhận biết sớm, trong khi đột tử diễn ra quá nhanh khiến nạn nhân khó có cơ hội sống nếu không có chuyên môn y tế bên cạnh. Do đó, nhận thức đúng và phân biệt rõ ràng giữa hai tình trạng này là bước quan trọng để xử lý cấp cứu kịp thời và giảm thiểu hậu quả nghiêm trọng.

4. 12 cách phòng chống đột quỵ đơn giản ngay tại nhà

Phòng ngừa đột quỵ không phải là điều quá phức tạp nếu mỗi người hiểu rõ các yếu tố nguy cơ và chủ động điều chỉnh lối sống. Dưới đây là 12 giải pháp thiết thực, có thể áp dụng ngay tại nhà, giúp bạn và người thân giảm thiểu đáng kể nguy cơ gặp phải biến cố mạch máu não.

4.1. Tăng cường vận động thể chất

Hoạt động thể chất thường xuyên là nền tảng quan trọng giúp bảo vệ hệ tim mạch và ngăn ngừa đột quỵ. Việc tập luyện đều đặn sẽ giúp cải thiện tuần hoàn máu, ổn định huyết áp, kiểm soát đường huyết và giảm lượng cholesterol xấu. Không cần phải tập luyện cường độ cao, bạn chỉ cần dành khoảng 30 phút mỗi ngày cho các hoạt động như đi bộ nhanh, bơi lội, đạp xe hoặc tập yoga. Những bài tập nhẹ nhàng nhưng bền bỉ này giúp duy trì độ đàn hồi của mạch máu và tăng khả năng lưu thông máu lên não. Quan trọng hơn, tập thể dục còn giúp giảm căng thẳng – một trong những yếu tố tiềm ẩn dẫn đến đột quỵ.

4.2. Tạo và thiết lập thói quen ăn uống lành mạnh

Chế độ dinh dưỡng hợp lý là nền tảng quan trọng để duy trì sức khỏe mạch máu và phòng tránh bệnh lý tim – não. Một thực đơn cân bằng giúp kiểm soát cân nặng, đường huyết và huyết áp.

Khuyến nghị dinh dưỡng phòng ngừa đột quỵ:

• Ưu tiên rau xanh, trái cây tươi, cá biển và ngũ cốc nguyên hạt
• Giảm muối xuống dưới 5g/ngày, hạn chế đường và chất béo bão hòa
• Tránh thực phẩm chế biến sẵn, đồ chiên rán và thịt đỏ nhiều mỡ
• Ăn các thực phẩm giàu chất béo lành mạnh như: quả bơ, dầu ô liu, các loại hạt

Một chế độ ăn giàu chất xơ, kali và chất chống oxy hóa sẽ giúp kiểm soát huyết áp và cải thiện chức năng mạch máu một cách tự nhiên.

4.3. Kiểm tra huyết áp định kỳ

Tăng huyết áp là thủ phạm gây ra khoảng 70% các ca đột quỵ. Điều đáng ngại là nhiều người không biết mình bị cao huyết áp vì bệnh diễn tiến âm thầm, không triệu chứng rõ ràng.

Việc kiểm soát huyết áp hiệu quả đòi hỏi sự chủ động trong theo dõi và điều chỉnh lối sống:

• Đo huyết áp ít nhất mỗi tháng, đặc biệt ở người trên 40 tuổi
• Mục tiêu huyết áp lý tưởng: dưới 120/80 mmHg
• Duy trì chế độ ăn nhạt, giảm cân và tập thể dục thường xuyên
• Dùng thuốc đều đặn nếu đã được bác sĩ kê đơn

Huyết áp ổn định chính là “lá chắn” quan trọng nhất bảo vệ não bộ khỏi nguy cơ đột quỵ cấp tính.

4.4. Duy trì đường huyết ổn định

Tiểu đường làm tăng nguy cơ đột quỵ lên gấp 2–4 lần. Lý do là vì đường huyết cao phá hủy thành mạch máu, thúc đẩy quá trình xơ vữa và hình thành huyết khối. Kiểm soát tốt bệnh tiểu đường không chỉ phòng đột quỵ mà còn giảm biến chứng tim, thận và võng mạc.

Nguyên tắc quản lý tiểu đường:

• Ăn uống điều độ, hạn chế tinh bột nhanh và đường
• Dành ra 150 phút mỗi tuần cho vận động
• Duy trì HbA1c dưới 6.5%
• Tuân thủ thuốc điều trị theo đúng chỉ định

Kết hợp chế độ sinh hoạt lành mạnh và thăm khám định kỳ sẽ giúp ổn định đường huyết lâu dài.

4.5. Quản lý chỉ số mỡ máu hiệu quả

Lượng cholesterol xấu (LDL) cao sẽ tích tụ trong thành mạch máu, hình thành các mảng xơ vữa, làm hẹp và cản trở dòng máu lên não. Khi các mảng xơ vữa bị vỡ, cục máu đông có thể hình thành và gây ra đột quỵ thiếu máu não. 

Do đó, việc kiểm tra mỡ máu định kỳ là vô cùng quan trọng, nhất là với người trên 35 tuổi. Thay đổi lối sống như ăn nhiều chất xơ, sử dụng chất béo không bão hòa từ dầu thực vật và cá biển, đồng thời tăng cường vận động sẽ giúp cải thiện chỉ số mỡ máu. Nếu cần thiết, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để kiểm soát cholesterol hiệu quả hơn.

4.6. Loại bỏ yếu tố nguy cơ từ thuốc lá và đồ uống có cồn

Thuốc lá chứa nhiều chất độc hại như nicotine và carbon monoxide làm tổn hại lớp nội mạc mạch máu, thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch và làm tăng huyết áp. Nicotine và các chất độc trong khói thuốc làm tăng áp lực lên hệ tuần hoàn, khiến nguy cơ đột quỵ tăng lên đáng kể. Bên cạnh đó, rượu bia nếu tiêu thụ quá mức có thể gây tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim và tăng nguy cơ xuất huyết não. 

Người trưởng thành nên hạn chế lượng rượu dưới 2 đơn vị mỗi ngày và nên ngừng hoàn toàn nếu có bệnh lý nền tim mạch. Việc bỏ thuốc lá và giảm rượu bia sẽ mang lại lợi ích đáng kể chỉ sau vài tuần và giúp bảo vệ mạch máu lâu dài.

4.7. Giữ cho tinh thần luôn vui vẻ, ổn định

Căng thẳng thần kinh là nguyên nhân gián tiếp nhưng rất nguy hiểm dẫn đến đột quỵ. Khi cơ thể bị stress kéo dài, huyết áp và nhịp tim sẽ tăng cao bất thường, mạch máu dễ bị tổn thương.

Để kiểm soát căng thẳng một cách hiệu quả, bạn cần xây dựng cho mình những thói quen hỗ trợ điều hòa cảm xúc và ổn định hệ thần kinh. Một số phương pháp được chứng minh có lợi bao gồm:

• Thực hành các kỹ thuật thư giãn chủ động như thiền chánh niệm, yoga trị liệu hoặc các bài tập thở sâu định kỳ
• Tối ưu thời gian nghỉ ngơi, duy trì lịch ngủ cố định mỗi ngày và hạn chế làm việc muộn vào ban đêm
• Giữ kết nối xã hội tích cực, thường xuyên chia sẻ cảm xúc với người thân, bạn bè hoặc tìm đến chuyên gia khi cần hỗ trợ tâm lý
• Chủ động lọc thông tin, giảm thiểu tiếp xúc với các nguồn tin tiêu cực hoặc các tác nhân gây stress như mạng xã hội, deadline dồn dập

Một tâm lý thoải mái, lạc quan là yếu tố giúp bảo vệ mạch máu và giảm thiểu rủi ro đột quỵ đáng kể.

4.8. Ngủ đủ giấc và đúng giờ

Giấc ngủ có vai trò phục hồi và ổn định các chức năng sống trong cơ thể, bao gồm cả hệ tim mạch và thần kinh. Người trưởng thành thiếu ngủ thường xuyên có nguy cơ cao mắc tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim và đột quỵ.

Để có giấc ngủ chất lượng:

• Ngủ từ 7–8 tiếng mỗi đêm
• Đi ngủ trước 23h, dậy sớm đều đặn
• Hạn chế dùng điện thoại, máy tính trước khi ngủ
• Tránh uống cà phê, trà đặc vào buổi tối

Một giấc ngủ sâu và đúng giờ sẽ giúp hệ thần kinh được tái tạo, tăng cường khả năng điều hòa huyết áp tự nhiên.

4.9. Uống đủ nước mỗi ngày

Uống đủ nước là yếu tố đơn giản nhưng rất thiết yếu để duy trì dòng máu loãng và lưu thông tốt. Khi cơ thể thiếu nước, máu trở nên đặc lại, làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông – một trong những nguyên nhân chính dẫn đến đột quỵ thiếu máu não. Trung bình, mỗi người cần uống khoảng 1.5–2 lít nước mỗi ngày, tùy vào mức độ hoạt động và điều kiện thời tiết. Nên uống từng ngụm nhỏ, đều trong ngày và ưu tiên nước lọc hoặc nước ép không đường. Tránh sử dụng nước ngọt có gas, cà phê hay trà đặc với số lượng lớn vì chúng có thể gây lợi tiểu và làm mất nước nhanh hơn.

4.10. Rèn luyện trí não 

Sức khỏe tinh thần và sự linh hoạt trong tư duy có vai trò quan trọng trong việc duy trì tuần hoàn máu não ổn định. Các hoạt động rèn luyện trí não như đọc sách, chơi cờ, giải ô chữ, sudoku hoặc học thêm kỹ năng mới giúp kích thích các vùng chức năng não hoạt động tích cực. Ngoài ra, việc duy trì đời sống xã hội tích cực, thường xuyên trò chuyện, giao tiếp và tham gia cộng đồng cũng góp phần cải thiện tâm trạng, giảm stress và phòng ngừa sa sút trí tuệ. Một bộ não được “vận động” đều đặn sẽ giúp kéo dài tuổi thọ và giảm rõ rệt nguy cơ đột quỵ.

4.11. Duy trì chỉ số BMI hợp lý

Chỉ số BMI phản ánh mối liên hệ giữa chiều cao và cân nặng. Khi BMI vượt ngưỡng bình thường, nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường và đột quỵ tăng đáng kể. Béo phì còn đi kèm tăng huyết áp, rối loạn lipid máu – tam giác nguy cơ cực kỳ nguy hiểm.

Cách duy trì BMI lý tưởng (18.5 – 22.9):

• Ăn uống khoa học, kiểm soát khẩu phần
• Vận động đều đặn, ưu tiên bài tập đốt mỡ
• Theo dõi cân nặng định kỳ, đặc biệt là vòng eo

Giảm cân đúng cách giúp làm giảm rõ rệt nguy cơ đột quỵ và cải thiện chất lượng cuộc sống toàn diện.

4.12. Kết hợp sản phẩm hỗ trợ bảo vệ sức khỏe mạch máu não

Bên cạnh chế độ dinh dưỡng khoa học và lối sống lành mạnh, một số sản phẩm hỗ trợ từ y học cổ truyền cũng được nhiều người tin dùng để tăng cường tuần hoàn máu não, ổn định huyết áp và phục hồi chức năng thần kinh. Trong số đó, An cung rồng vàng Daehan Jinbodan là một giải pháp nổi bật, được biết đến như một trong những tinh hoa y học cổ truyền Hàn Quốc trong hơn ba thập kỷ qua.

Sản phẩm là sự kết hợp hài hòa của 15 vị thảo dược quý, nổi bật là trầm hương, hồng sâm, đương quy, hoàng kỳ, địa hoàng, viễn chí, ngũ vị tử, táo tàu… cùng nhiều vị thuốc bổ huyết khác đã giúp tạo nên một công thức cân bằng, vừa bổ khí vừa dưỡng huyết, mang lại hiệu quả hỗ trợ bền vững cho não bộ và hệ thần kinh.

An cung rồng vàng Daehan Jinbodan phù hợp với:

• Người trên 30 tuổi cần chăm sóc sức khỏe não bộ và tim mạch định kỳ
• Người bị rối loạn tiền đình, thiếu máu não, đau đầu mãn tính, suy nhược do căng thẳng kéo dài
• Người sau tai biến cần hỗ trợ phục hồi chức năng nói, vận động, trí nhớ
• Người lớn tuổi muốn cải thiện tuần hoàn và ngăn ngừa nguy cơ đột quỵ về lâu dài

Với chất lượng đã được kiểm chứng và nguồn gốc xuất xứ từ Hàn Quốc, An cung rồng vàng Daehan Jinbodan hiện đang được phân phối dưới dạng hộp 60 viên, phù hợp cho liệu trình dùng lâu dài, bền vững, có kiểm soát.

5. Câu hỏi thường gặp về đột quỵ

Khi nói đến phòng ngừa đột quỵ, rất nhiều người có cùng những băn khoăn giống nhau. Dưới đây là 6 câu hỏi thường gặp được tổng hợp từ thực tiễn tư vấn sức khỏe cộng đồng, giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh lý nguy hiểm này và cách phòng tránh hiệu quả.

5.1. Đột quỵ có xảy ra ở người trẻ không?

Có. Dù tỷ lệ đột quỵ tăng theo độ tuổi, nhưng số ca ở người dưới 40 tuổi đang gia tăng do các yếu tố như căng thẳng kéo dài, lối sống tĩnh tại, thức khuya, hút thuốc lá, sử dụng chất kích thích và béo phì. Đột quỵ ở người trẻ thường bị bỏ qua do chủ quan và thiếu kiến thức phòng ngừa.

5.2. Đột quỵ có phải lúc nào cũng có dấu hiệu báo trước?

Không. Nhiều trường hợp đột quỵ xảy ra rất nhanh và không có dấu hiệu rõ ràng. Tuy nhiên, khoảng 10–15% bệnh nhân từng có cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) trước đó. Đây là “lời cảnh báo sớm” cần được xem xét nghiêm túc để can thiệp kịp thời.

5.3. Người huyết áp thấp có nguy cơ bị đột quỵ không?

Mặc dù tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ chính, nhưng huyết áp quá thấp cũng có thể dẫn đến thiếu máu não, đặc biệt khi đi kèm với mất nước, mất ngủ, thiếu máu hoặc rối loạn nhịp tim. Do đó, người huyết áp thấp vẫn cần theo dõi sát và duy trì chỉ số ở ngưỡng an toàn.

5.4. Có nên dùng aspirin để phòng đột quỵ?

Không nên tự ý dùng. Aspirin có thể giúp ngăn ngừa hình thành cục máu đông ở một số bệnh nhân tim mạch, nhưng lại tăng nguy cơ chảy máu não ở người không có chỉ định. Việc sử dụng aspirin cần được bác sĩ chỉ định sau khi đánh giá đầy đủ yếu tố nguy cơ.

5.5. Làm sao phân biệt đột quỵ thật và đột quỵ nhẹ (TIA)?

TIA thường chỉ kéo dài vài phút đến dưới 24 giờ và hồi phục hoàn toàn, trong khi đột quỵ thật để lại tổn thương vĩnh viễn nếu không can thiệp kịp thời. Tuy nhiên, mọi dấu hiệu nghi ngờ đột quỵ dù nhẹ đều cần được xử lý khẩn cấp, vì đó có thể là cảnh báo cho cơn đột quỵ nặng hơn sắp tới.

5.6. Sau đột quỵ có thể hồi phục hoàn toàn không?

Có thể, nếu được cấp cứu kịp thời và phục hồi đúng cách. Khoảng 30–40% bệnh nhân có khả năng hồi phục gần như hoàn toàn, đặc biệt nếu được can thiệp trong “giờ vàng”. Việc tập vật lý trị liệu, kết hợp chế độ dinh dưỡng và chăm sóc tâm lý sẽ đóng vai trò quyết định trong tiến trình hồi phục.

6. Kết luận

Đột quỵ là biến chứng nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu bạn chủ động thay đổi lối sống từ sớm. Vận động đều đặn, ăn uống lành mạnh, kiểm tra huyết áp và đường huyết định kỳ chính là những bước quan trọng giúp bạn giảm đáng kể nguy cơ. Bên cạnh đó, lựa chọn sản phẩm hỗ trợ như An cung rồng vàng Daehan Jinbodan  với thành phần thảo dược quý, nguồn gốc rõ ràng cũng là một giải pháp hỗ trợ hữu ích cho người cần chăm sóc não bộ, tuần hoàn và phòng tránh đột quỵ lâu dài. Hãy bắt đầu từ hôm nay để bảo vệ sức khỏe cho chính bạn và gia đình ngay hôm nay.